Circolo dei lettori della Dante – In famiglia di Elena Basile, 19/11/2022

Un nuovo piacevolissimo incontro del Circolo dei lettori della Dante di Anversa si è tenuto sabato 19 novembre presso la cantina di De Groene Waterman. L’appuntamento di questo mese, moderato da Emiliano Manzillo e Marta Laino, è stato dedicato alla discussione di In famiglia, l’ultimo romanzo dell’ex ambasciatrice italiana in Belgio, Elena Basile.

In famiglia, colmo di rancore e di struggente fragilità, mette in luce, attraverso ricordi ed immagini, le dinamiche e i rapporti di una famiglia che condivide un cupo malessere ed un certo senso di rassegnazione. L’unico personaggio che riesce a superare questa stasi, sebbene continui a portarsi dietro ombre e ricordi oscuri, è Emanuela, che ritrova se stessa allontanandosi dal nucleo familiare e che, dopo la nascita della figlia Milena, sembra portare della serenità in famiglia.

Durante l’incontro, i soci hanno rimarcato come la famiglia descritta dalla Basile non sia una famiglia basata sull’amore, ma, al contrario, nasconde degli scheletri nell’armadio, una certa “ombra alla fine del corridoio” che il lettore percepisce, ma che non viene esplicitata. Più che una trama, l’autrice presenta la psicologia dei personaggi e i loro complessi rapporti e, facendo esprimere le donne Giovanna, Emanuela e Milena in prima persona, permette di vedere la vita familiare da diverse prospettive.

I soci, inoltre, hanno evidenziato la positività e la forza delle figure femminili rispetto a quelle maschili, estremamente deboli. Il contrasto, infatti, è notevole. Giovanna è una donna forte e gioiosa che, però, ha dovuto mettere la sua vita in funzione del marito, mentre Mario è un uomo sconfitto caratterizzato da una mancanza di concretezza. Alfredo, il primo figlio, ha le stesse debolezze del padre, con la differenza che, per camuffarla, ha sviluppato una grande cattiveria e una grande invidia nei confronti della sorella. La salvezza di Alfredo è sua moglie, Patrizia, una donna arrivista e presuntuosa a cui Alfredo si affida completamente. Emanuela, forte come la madre, riesce a prendere in mano la sua vita. Milena, infine, è il personaggio che in un certo senso rappresenta, con la sua spontaneità e la sua intuizione, la svolta del romanzo.

Nel romanzo sono stati riconosciuti molti elementi autobiografici, come i luoghi legati ad Emanuela, ovvero Napoli, l’Africa, il Canada, il Portogallo, Roma, ma, durante l’incontro, è emersa la difficoltà che si ha nel riconoscere quali siano gli elementi inventati e quali non lo siano, visto che molti elementi erano presenti anche nel precedente Miraggi, affrontato online nella primavera 2020.

In famiglia, è stato ritenuto da alcuni un po’ difficile da leggere a causa della mancanza d’azione e a causa del suo focus sulla psicologia dei personaggi, che però, secondo alcuni soci, è proprio il suo punto forte.

Marta Laino
Tirocinante La Dante di Anversa 2022

L'amor che move il sole e le altre stelle - Joris Wouters e Giacomo Di Tollo

Ecco alcune foto della serata al Klokhuis di domenica 13 novembre scorso: il concerto 'Pianissimo' del maestro Giacomo Di Tollo e la presentazione del romanzo di Joris Wouters "De liefde die de zon beweegt". 

Condividiamo inoltre con piacere, questa bella offerta di Joris Wouters per i soci della Dante interessati all'acquisto di una copia del romanzo.

‘De liefde die de zon beweegt’: speciaal aanbod voor leden

Wist u
--- dat Italië als enige land ter wereld speciale postzegels heeft uitgegeven voor de ‘Posta Pneumatica’? Het Italiaanse ‘buizenpostsysteem’ bestond uit een netwerk met kilometers lange buizen voor de verzending van poststukken via perslucht. Het was in werking van 1913 tot 1966.

--- dat er binnen Italië twee minilandjes zijn die zich onafhankelijk hebben verklaard, maar door niemand erkend worden? De Vrije Republiek Alcatraz (in Umbrië) en het Prinsdom Seborga (in Ligurië) geven hun eigen postzegels uit, ze hebben een eigen munt en zelfs een eigen paspoort.

--- dat er in Arezzo (Toscane) een ‘Accademia degli Inutili’ is? De ‘Academie der Nuttelozen’ is een vereniging voor de bevordering van ‘nutteloze zaken’, zoals kunst, muziek, poëzie en andere vormen van schoonheid. Helaas leidt ze al jaren een slapend bestaan.

--- dat er al in 1997 in het dorpje Badolato (Calabrië) vele honderden vluchtelingen werden opgevangen? Vooral de Koerden brachten het uitgestorven dorp weer tot leven. Vandaag wonen er, behalve Italianen, onder meer ook Koerden, Afrikanen, Pakistanen, Amerikanen, Zwitsers en Duitsers.

En … wist u dat dit alles een rol speelt in het boek ‘De liefde die de zon beweegt’? Het boek vertelt het verhaal van een Vlaamse postbode-postzegelverzamelaar en zijn vele reizen naar Italië, van 1967 tot 2022. Een verrassend verhaal, gebaseerd op waargebeurde feiten en bestaande personen, en geïllustreerd met 35 fotocollages.

‘De liefde die de zon beweegt’ van Joris Wouters is een originele uitgave voor wie Italië eens door een andere bril wil bekijken. Voor leden van Dante Alighieri Anversa is het boek nu te koop voor de speciale prijs van 20 € (i.p.v. 25 €), verzending gratis. Aanbod geldig tot 31 december 2022.

Meer informatie op http://words-and-walls.be/de-liefde/. Bestellingen met vermelding van volledig adres graag naar joris@words-and-walls.be. Het boek wordt verstuurd na ontvangst van 20 € op BE18 3200 4014 7865.

-

De mening van …
Ine Roox, correspondent in Italië voor NRC en De Standaard:

“‘De liefde die de zon beweegt’ is een ontroerende verzameling kleine, fraai geïllustreerde verhalen, en een gevoelig eerbetoon aan de herinnering. De personages in dit boek zijn verzamelaars. Ze verzamelen kaartjes, foto’s, postzegels en brievenbussen. Ze verzamelen mooie woorden en reizen, echt en denkbeeldig, en vooral naar Italië. Zo koesteren ze hun herinneringen, maar bovenal elkaar.”

Tony Lockefeer, professor Italiaans:
“Het leven van Robert, een aan Italië verslingerde postbode uit Deurne Dorp, en van zijn vrouw Clara wordt gedreven door de liefde voor de mens, de nederige mens, en voor de schoonheid van het Buitengewone en het Alledaagse. Het verhaal van hun ontdekkingsreisjes neemt je mee op een tocht doorheen de geschiedenis, de natuur en de cultuur van Italië. Het is ook een reis in de diepte, van het ‘banale’ Lago Maggiore naar een dorpje in Calabrië waar de mensheid verzamelt. Maar onze postbode is ook een knutselkunstenaar/kunstknutselaar die fascinerend fraaie postkaarten maakt met collages van deuren, brievenbussen en (waardevolle) postzegels. Een alternatieve manier van vertellen. Met ‘sprezzatura’, dat meest ongrijpbare woord van de Italiaanse taal.” 

Myriam van Hille, gewezen voorzitter Dante Alighieri Antwerpen:
“‘De liefde die de zon beweegt en de andere sterren’ is een waar kleinood, dit boekje, met een eenvoudig, ontroerend verhaal, fraai geïllustreerd met originele collages van knipsels en postzegels die ons een aangename culturele reis aanreiken doorheen ‘Il bel paese’. En het vindt ook nog zijn weerslag in een heuse, speelse tentoonstelling. Il faut le faire!” 

Freddy Depauw, hoofdredacteur Uitpers:
“‘De liefde die de zon beweegt’ is een supermooi boek over maatschappelijke actualiteit, verteld aan de hand van de ‘ontdekkingsreizen’ van Robert en Clara uit Deurne door Europa, vooral Italië. Robert is filatelist, maakt veel foto’s, ontwerpt zelf zijn postkaarten. En dat wordt allemaal verwerkt in collages. Links telkens de schoonheid van het woord, rechts die van het beeld. ‘De liefde die de zon beweegt’ is een en al verrassing op het niveau van Italiaanse schoonheid. Voor mezelf is het uitgemaakt: een schitterend eindejaarscadeau voor mijn Italofiele vrienden.”

La nostra amicizia con il Parco Letterario D'Annunzio di Anversa degli Abruzzi

Venerdì 21 ottobre è stato davvero emozionante assistere alla nascita del Parco Letterario Ovidio a Sulmona, dove ho avuto il piacere di incontrare persone come Stanislao De Marsanich, il prof. Bencivenga e l'amico Mario Giannantonio (del Parco Letterario D'Annunzio). La domenica 23 mattina, nella biblioteca comunale di Anversa, ha avuto luogo un bello scambio culturale in cui Mario Giannantonio ed Emiliano Manzillo hanno parlato ai presenti dei vari rapporti fra letteratura e natura, sottolineando il fascino della splendida Anversa degli Abruzzi.

Domenica 13 novembre sera presso la sala ’t Klokhuis, nella Parochiaanstraat 4a di Anversa 2000: Pianissimo, con Giacomo Di Tollo

Come annunciato già, alle ore 20 di domenica 13/11, avrà luogo il concerto Pianissimo del maestro Giacomo Di Tollo, in occasione della chiusura della mostra De liefde die de zon beweegt en de andere sterren, splendida mostra di fotocollages del socio Joris Wouters, in combinazione con foto di Jelle Wildiers. La mostra è visitabile a Deurne fino al 13 novembre 2022, di giovedì, venerdì, sabato e domenica dalle 14 alle 18, nell’ala laterale della Districtshuis (Maurice Dequeeckerplein 1, Deurne). 

Durante il concerto di Giacomo Di Tollo, che ha già collaborato con Joris Wouters recentemente, ci sarà un intermezzo letterario e dialogico in cui Emiliano Manzillo e Joris Wouters presentano il libro di Joris, dal titolo dantesco De liefde die de zon beweegt, dedicato a temi che ci stanno a cuore: l’Italia, la passione per le cose genuine della quotidianità e la scoperta del proprio essere in relazione al mondo. Sarà una bella chiacchierata, ma soprattutto un bel concerto, eseguito da un grande pianista come Giacomo.

Concludo questo reminder con le parole di Joris Wouters stesso, che descrive la sua ultima fatica artistico-letteraria e vi aspetto domenica per una serata di musica e scambio in amicizia. 

Bestaat er een muffere hobby dan postzegels verzamelen? Voor Robert Van de Velde, de postbode/postzegelverzamelaar uit Deurne, is het geen hobby, maar een passie. En daar is niets mufs aan. Robert gaat vaak op reis, vooral naar Italië. Daar koopt hij postzegels, die hij samen met zijn foto’s verwerkt in postkaarten. Tot zijn Italiaanse jeugdliefde Daniela weer opduikt en hij de Afrikaanse vluchteling Amadou ontmoet ... en tot corona roet in het eten komt gooien. 

‘De liefde die de zon beweegt’ vertelt zijn levensverhaal aan de hand van zijn reizen en zijn zelfgemaakte postkaarten, van 1967 tot 2022. Het resultaat? Een reeks van 35 fotocollages en een verhaal gebaseerd op waargebeurde feiten. Alle fotocollages zijn nu te zien in de zijvleugel van het districtshuis van Deurne, aangevuld met een reeks foto’s van enkele protagonisten uit het verhaal van de hand van Jelle Wildiers. De tentoonstelling loopt van 3 tot en met 13 november, op donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag van 14 u tot 18 u. 

De Italiaanse pianist Giacomo Di Tollo zorgt voor het slotakkoord. Op de laatste dag geeft hij een exclusief concert, geïnspireerd op 'De liefde die de zon beweegt'. De tentoonstelling is gratis toegankelijk. De prijs voor het concert, op zondag 13 november om 20 u, is 12 € voor leden van Dante Alighieri Anversa en 16 € voor niet-leden. Beperkt aantal plaatsen. Snel reserveren via dante_antwerpen@hotmail.com. Meer informatie in bijlage en op http://words-and-walls.be/de-liefde/ 

Het boek is te koop tijdens de tentoonstelling en na het concert. Vier vroege lezers gaven reeds hun mening. Lees hun mooie commentaren in bijlage. Van harte welkom. 

Circolo dei lettori della Dante - Niente di vero

Sabato 8 ottobre si è tenuto un nuovo incontro del Circolo dei lettori della Dante presso la cantina di De Groene Waterman. L’incontro, dedicato all’analisi e alla discussione del romanzo Niente di vero di Veronica Raimo, è stato condotto da Cristina Albani, neo-vicepresidente dell'associazione, ed ha visto la viva partecipazione dei soci, che hanno esposto le loro interessanti impressioni e riflessioni.

Il romanzo è risultato essere linguisticamente complesso, in quanto l’autrice utilizza un linguaggio piuttosto colloquiale e scurrile, ritenuto difficile dai soci, e anche per l’assenza di una vera e propria trama, sostituita da una narrazione colma di ricordi.

I soci hanno definito Veronica come una persona complicata che non sempre riesce a reagire, che è spesso assente ed estranea nella vita comune e che ha rapporti instabili con tutti i personaggi. L’unico personaggio vicino a Veronica e che, soprattutto, sembra capirla, è il nonno: l’unico personaggio con cui ha un contatto umano.

 

Il personaggio che impressiona maggiormente i lettori è la mamma di Veronica: una persona impicciona, ansiosa e che ha reso Veronica “imperfetta”.  Dalla lettura emerge con chiarezza che Veronica non è la figlia che sua madre desiderava e, infatti, il fratello è il prediletto.

Niente di vero, romanzo definito “onestamente disonesto”, ha colpito i soci soprattutto per il suo umorismo. Il susseguirsi di scene talmente buffe e strane da sembrare surreali ha fatto molto ridere i lettori, che, però, hanno interpretato quest’umorismo come una sorta di protezione e di corazza che Veronica Raimo utilizza. Il sarcasmo e l’ironia, infatti, sdrammatizzano la malinconia e l’amarezza che il romanzo nasconde.

Il romanzo, oltre che per il suo umorismo, è stato apprezzato particolarmente per il suo potenziale formativo. Lo sguardo femminile e femminista di Veronica Raimo, infatti, donano al romanzo un aspetto educativo sia per i genitori che per gli uomini.

Marta Laino
Stagista Erasmus+ presso La Dante di Anversa